Ως ίλιγγος ορίζεται η κατάσταση κατά την οποία ο πάσχοντας έχει την ψευδαίσθηση ότι ο ίδιος κινείται ή ότι τα αντικείμενα που βρίσκονται γύρω του περιστρέφονται. Το άτομο που βιώνει τον ίλιγγο μπορεί επίσης να αισθάνεται ότι πέφτει προς τα εμπρός ή προς τα πίσω παρόλο που στην πραγματικότητα αυτό δε συμβαίνει.
Πολύ συχνά, η κατάσταση συνοδεύεται από μία σειρά συμπτωμάτων τα πιο σημαντικά από τα οποία είναι:
- Αστάθεια
- Ζαλάδα
- Πονοκέφαλος
- Βάρος στο κεφάλι
- Ναυτία
- Έμετος
- Τάση λιποθυμίας
- Διαταραχές στην όραση
Ο ίλιγγος διακρίνεται σε δύο βασικούς τύπους: τον περιφερικό και τον κεντρικό.
Περιφερικός Ίλιγγος
Ο περιφερικός ίλιγγος οφείλεται σε κάποια βλάβη στο λαβύρινθο ή στο νεύρο που συνδέει το έσω αυτί με τον εγκέφαλο (αιθουσαίο νεύρο).
Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων περιφερικού ιλίγγου τα αίτια είναι:
- Καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος θέσεως
Είναι ο πιο συχνός τύπος ιλίγγου και σχετίζεται με τους ωτόλιθους. Οι ωτόλιθοι είναι μικροσκοπικοί κρύσταλλοι ανθρακικού ασβεστίου οι οποίοι βρίσκονται μέσα στο λαβύρινθο του αυτιού και παίζουν σημαντικό ρόλο στην αίσθηση της ισορροπίας του σώματος. Σε περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο μετακινηθούν από τη φυσιολογική τους θέση, δίνουν στον εγκέφαλο ένα εσφαλμένο σήμα όσον αφορά τη θέση του σώματος, γεγονός που γίνεται αντιληπτό από τον ασθενή ως ίλιγγος περιστροφικού τύπου. Ο ίλιγγος αυτός πυροδοτείται όταν το κεφάλι του πάσχοντα αλλάζει θέση και συγκεκριμένα όταν στριβεί δεξιά ή αριστερά, όταν κινείται προς τα πάνω ή κάτω, όταν ο ασθενής αλλάζει πλευρό ή όταν ξαπλώνει ή σηκώνεται από το κρεβάτι. Για το λόγο αυτό καλείται ίλιγγος θέσεως. - Λαβυρινθίτιδα / Αιθουσαία νευρίτιδα
Σε αυτήν την περίπτωση ο ίλιγγος ξεκινάει αιφνιδίως και είναι ιδιαίτερα έντονος, γεγονός που συνήθως πανικοβάλλει τον ασθενή και το περιβάλλον του. Οφείλεται σε φλεγμονή του λαβυρίνθου ή του αιθουσαίου νεύρου. - Νόσος Meniere
Η συγκεκριμένη νόσος οφείλεται σε διαταραχή της πίεσης του υγρού που κυκλοφορεί στο εσωτερικό του λαβυρίνθου. Χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια ιλίγγου τα οποία συνδυάζονται με εμβοές και βαρηκοΐα.
Κεντρικός Ίλιγγος
Ο κεντρικός ίλιγγος οφείλεται σε βλάβη η οποία εντοπίζεται στα κέντρα ισορροπίας του κεντρικού νευρικού συστήματος και πιο συνηθισμένα στην παρεγκεφαλίδα ή στο στέλεχος του εγκεφάλου. Συνήθως χαρακτηρίζεται από αστάθεια και ναυτία, και λιγότερο από το αίσθημα περιστροφής με το οποίο παρουσιάζεται ο περιφερικός ίλιγγος.
Παθήσεις/καταστάσεις που προκαλούν ίλιγγο κεντρικής αιτιολογίας είναι οι παρακάτω:
- Όγκοι της παρεγκεφαλίδας
- Αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια
- Σκλήρυνση κατά πλάκας
- Επιληψία
- Πάρκινσον
- Κεφαλαλγία ημικρανικού τύπου
Ίλιγγος: Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση πραγματοποιείται από εξειδικευμένο ΩΡΛ, ο οποίος θα αναζητήσει τον τύπο του ιλίγγου καθώς και πιθανές συνυπάρχουσες παθήσεις.
Ο διαγνωστικός έλεγχος γίνεται μέσα από μια σειρά εξετάσεων και συγκεκριμένα:
- Λήψη ιατρικού ιστορικού του ασθενούς
Περιλαμβάνει ερωτήσεις σχετικά με τα συμπτώματα που εμφανίζει ο ασθενής. Ο γιατρός αναζητά λεπτομέρειες όσον αφορά τον τύπο τους, τη διάρκεια και τη συχνότητά τους. - Τεστ ισορροπίας
Οι δοκιμασίες Romberg και Unterberger αποτελούν τις κύριες μεθόδους που χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση της ισορροπίας του σώματος. Ο ασθενής καλείται να παραμείνει σε στάση προσοχής με κλειστά τα μάτια και κατόπιν να κάνει επιτόπου βηματισμό με τα χέρια στην πρόταση. - Τεστ νυσταγμού
Ο ασθενής καλείται να προσηλώσει το βλέμμα του σε συγκεκριμένα σημεία. Οι κινήσεις των ματιών του εκτιμώνται από το γιατρό και μπορούν να καταδείξουν την ύπαρξη ιλίγγου. - Έλεγχος ακοής
Ο έλεγχος ακοής περιλαμβάνει μία σειρά ειδικών εξετάσεων (ωτοσκόπηση, ακουόγραμμα, τυμπανόγραμμα, ακουστικά αντανακλαστικά) με τις οποίες ελέγχεται η λειτουργία του αυτιού και του ακουστικού νεύρου. - Τεστ Dix Hallpike
Είναι η σημαντικότερη εξέταση για τη διάγνωση του καλοήθους παροξυσμικού ιλίγγου θέσεως. Ο γιατρός καθοδηγεί τον ασθενή να εκτελέσει ειδικές κινήσεις με το κεφάλι και το σώμα του με σκοπό τον έλεγχο της λειτουργίας του λαβυρίνθου.
Σε ορισμένες περιπτώσεις αν το κριθεί απαραίτητο, συστήνεται απεικονιστικός έλεγχος με μαγνητική ή αξονική τομογραφία.
Πώς αντιμετωπίζεται ο Ίλιγγος;
Ο ίλιγγος αντιμετωπίζεται ανάλογα με την αιτία που τον προκαλεί.
Συχνά συστήνονται μέτρα για τον περιορισμό των συμπτωμάτων, όπως είναι η ανάπαυση, η φαρμακευτική αγωγή με κατασταλτικά του λαβυρίνθου ή ήπια ηρεμιστικά, και η μέτριας βαρύτητας φυσική άσκηση.
Σε περιστατικά καλοήθους παροξυσμικού ιλίγγου θέσης εφαρμόζεται ο χειρισμός Epley (ή αλλιώς «χειρισμός επανατοποθέτησης ωτοκονίας»). Ο ασθενής, υπό την άμεση καθοδήγηση του εξειδικευμένου ωρλ, κάνει συγκεκριμένες κινήσεις της κεφαλής και του σώματός του με σκοπό την επαναφορά των ωτόλιθων στη φυσιολογική τους θέση. Με τον τρόπο αυτό και χωρίς να απαιτείται η λήψη οποιουδήποτε φαρμάκου ο ίλιγγος παύει να ταλαιπωρεί τον πάσχοντα.
Μιχαήλ Δ. Τσούνης MD, PhD
Χειρουργός ΩΡΛ Ενηλίκων και Παίδων – Στρατιωτικός Ιατρός
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Θεσσαλονίκης
https://orltsounis.gr/
