Η ωτίτιδα (ή «μέση ωτίτιδα») είναι μία από τις συχνότερες παθήσεις που εμφανίζονται στην παιδική ηλικία αλλά και στην ενήλικη ζωή. Πρόκειται για μία φλεγμονή που επηρεάζει το μέσο αυτί, δηλαδή την αεροφόρο κοιλότητα του ωτός που βρίσκεται πίσω από την τυμπανική μεμβράνη.
Το 80% περίπου των παιδιών θα παρουσιάσει τουλάχιστον μία μέση ωτίτιδα μέχρι την ηλικία των 3 ετών. Ωστόσο, αρκετοί είναι και οι ενήλικες που μπορούν να εμφανίσουν την πάθηση σε διάφορες φάσεις της ζωής τους.
Τύποι Μέσης Ωτίτιδας
Υπάρχουν δύο τύποι μέσης ωτίτιδας:
Οξεία μέση ωτίτιδα
Ο τύπος αυτός εμφανίζεται αιφνίδια και συνοδεύεται από οίδημα και ερυθρότητα στην περιοχή του τυμπανικού υμένα. Το υγρό που συσσωρεύεται στο μέσο αυτί επιμολύνεται από μικρόβια και κατά κανόνα προκαλεί πόνο, πυρετό και βαρηκοΐα.
Η οξεία μέση ωτίτιδα είναι μία κατάσταση η οποία είναι ιδιαίτερα ενοχλητική για τον πάσχοντα και η αντιμετώπισή της πρέπει να είναι έγκαιρη προκειμένου να αποφευχθούν πιθανές επιπλοκές. Στις περισσότερες περιπτώσεις απαιτείται αντιβιοτική αγωγή και λήψη παυσίπονων για την ανακούφιση από τον πόνο και τον πυρετό.
Εκκριτική ωτίτιδα.
Πρόκειται για τη συσσώρευση υγρού στο μέσο αυτί χωρίς όμως αυτή να συνοδεύεται από μικροβιακή επιμόλυνση και κατά συνέπεια φλεγμονή. Σε μια τέτοια κατάσταση τα συμπτώματα περιλαμβάνουν αίσθηση βάρους στο αυτί και δυσκολία στην ακοή, χωρίς όμως πόνο. Σε αρκετές περιπτώσεις, ειδικά στα παιδιά η εκκριτική μέση ωτίτιδα συνδυάζεται με υπερτροφία αδενοειδών εκβλαστήσεων (κρεατάκια). Η θεραπεία είναι κατ’ αρχήν συντηρητική, όμως εάν το υγρό δεν υποχωρήσει μέσα σε 3 μήνες, τότε συστήνεται χειρουργική αντιμετώπιση με τοποθέτηση σωληνίσκων αερισμού.
Συμπτώματα Μέσης Ωτίτιδας
Τα συμπτώματα της μέσης ωτίτιδας ποικίλουν ανάλογα με την ηλικία τους ασθενούς. Έτσι, στα παιδιά μπορεί να εκδηλωθούν:
- Βαρηκοΐα
- Πόνος στην περιοχή του αυτιού
- Υψηλός πυρετός
- Ανησυχία (διαρκές κλάμα, το παιδί ακουμπά ή τραβά το αυτί του κλπ.)
- Ανορεξία
- Δυσκολία στον ύπνο
- Προβλήματα ισορροπίας
- Πονοκέφαλος
- Έκκριση υγρού από το αυτί
Στους ενήλικες, συχνά συμπτώματα είναι τα παρακάτω:
- Πόνος στο αυτί
- Πυρετός
- Βαρηκοΐα
- Έκκριση πυώδους υγρού από το αυτί
Αίτια
Η ωτίτιδα σχετίζεται με κάποιες καταστάσεις οι σημαντικότερες από τις οποίες είναι:
- Κρυολόγημα
- Ιογενείς λοιμώξεις
- Αλλεργία
- Βακτηριακές λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού κυρίως από στρεπτόκοκκο, πνευμονιόκοκκο και αιμόφιλο της ινφλουένζας
Ο μηχανισμός δημιουργίας της ωτίτιδας έχει να κάνει με τη συμφόρηση που δημιουργείται εξαιτίας κάποιας φλεγμονής στην περιοχή της μύτης, του λαιμού και των ευσταχιανών σαλπίγγων. Οι τελευταίες αποτελούν μικρούς σωλήνες οι οποίοι εκτείνονται από την περιοχή του μέσου αυτιού μέχρι την περιοχή του ρινοφάρυγγα και λειτουργούν ως ρυθμιστές της πίεσης του αέρα και των εκκρίσεων στο μέσο αυτί.
Η ωτίτιδα προκύπτει όταν παρουσιαστεί φλεγμονή στις ευσταχιανές σάλπιγγες με συνέπεια την απόφραξή τους, κάτι που οδηγεί στη συσσώρευση υγρού στο μέσο αυτί.
Πώς γίνεται η διάγνωση της Ωτίτιδας;
Μόλις διαπιστωθούν συμπτώματα που αναφέρθηκαν παραπάνω, οι γονείς του μικρού ασθενή ή ο ενήλικας θα πρέπει να απευθυνθούν σε ωτορινολαρυγγολόγο για μία λεπτομερή και ολοκληρωμένη εκτίμηση. Ο εξειδικευμένος γιατρός θα πραγματοποιήσει λήψη του ιατρικού ιστορικού και θα αναζητήσει τα συμπτώματα που παρουσιάζει ο πάσχων. Προχωρώντας στην κλινική εξέταση θα ελέγξει το εσωτερικό του λαιμού και της ρινός και στη συνέχεια θα κάνει ψηλάφηση του τραχήλου.
Με τη χρήση ειδικού μικροσκοπίου θα πραγματοποιηθεί ωτομικροσκόπηση κατά την οποία γίνεται έλεγχος του έξω ακουστικού πόρου και της τυμπανικής μεμβράνης σε μεγέθυνση. Η συγκεκριμένη εξέταση προσφέρει εξαιρετικά σημαντικές πληροφορίες και βοηθά στον εντοπισμό της φλεγμονής και της παρουσίας υγρού, καθώς και ενδεχόμενης διάτρησης του τυμπάνου.
Τέλος, σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να κριθεί απαραίτητη η διενέργεια ειδικών ακοολογικών εξετάσεων όπως το τυμπανόγραμμα και το ακουόγραμμα.
Ωτίτιδα & Θεραπεία
Η επιλογή θεραπείας της ωτίτιδας καθορίζεται από τη σοβαρότητα της κατάστασης και την ηλικία του ασθενούς.
Τα περισσότερα περιστατικά ωτίτιδας παρουσιάζουν βελτίωση εντός 48 ωρών και η φλεγμονή υποχωρεί σε διάστημα το πολύ μίας εβδομάδας χωρίς να απαιτηθεί η χρήση αντιβιοτικών.
Εάν τα συμπτώματα διαρκούν για περισσότερες από 48 ώρες, τότε είναι αναγκαία η θεραπεία με αντιβίωση. Για τη ρύθμιση του πόνου και του πυρετού τα πρώτα εικοσιτετράωρα χορηγούνται παυσίπονα και αντιπυρετικά φάρμακα.
Σε περιπτώσεις επαναλαμβανόμενων επεισοδίων ωτίτιδας, η τακτική παρακολούθηση από ωτορινολαρυγγολόγο είναι ιδιαίτερα σημαντική. Με αυτόν τον τρόπο, ο εξειδικευμένος γιατρός είναι σε θέση να εκτιμά την κατάσταση του αυτιού και σε περίπτωση που χρειαστεί, να επέμβει έγκαιρα προκειμένου να αποτρέψει πιθανές
Μιχαήλ Δ. Τσούνης MD, PhD
Χειρουργός ΩΡΛ Ενηλίκων και Παίδων – Στρατιωτικός Ιατρός
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Θεσσαλονίκης
https://orltsounis.gr/
